Overslaan en naar de inhoud gaan

Zoekveld

  • Agenda
  • Nieuws
Home

Regionaal landschap Meetjesland

  • Streek
    • Werkingsgebied
    • Landschapstypes
    • Andere regionale landschappen
  • Thema's
    • Landschap
      • Akkers en akkerranden
      • Bomenrijen en dreven
      • Bossen
      • Hagen
      • Hoogstamboomgaarden
        • Goed Geplukt
      • Houtkanten
      • Knotbomen
        • Goed Geknot
      • Poelen
    • Natuur
      • Natura 2000
      • Soortbescherming
        • Aal
        • Akkervogels
        • Bijen
        • Bruine kiekendief
        • Egels
        • Huismus
        • Kamsalamander
        • Kerkuil
        • Padden
        • Steenuil
        • Vleermuizen
        • Vlinders
        • Zwaluwen
    • Educatie
      • AZ Alma
      • Digitale spelletjestochten
      • Educatief materiaal
        • Buurten met erfgoed
        • Educatief materiaal uitlenen bij een gemeente
        • Moord in de Poel
        • Vleermuizenbundel
        • Zwaluwenpakket
      • Natuurgidsenwerking
        • Klimaatdokter
        • Natuur in je Buurt
      • Natuurlijke speel- en leerruimte
      • Vormingen
    • Recreatie
      • Buitengewone plekjes
      • Evenementen
        • Bogaardendag
      • Trage wegen
      • Wijk op Maat
    • Erfgoed
      • Bijzondere bomen
      • IOED Meetjesland
  • Projecten
    • Beplant het Landschap
    • Drongengoed op dreef
    • Geïntegreerd Faunaplan
    • Gestroomlijnd Landschap
      • Splenterbeek-Ede
      • Wagemakers-Driesbeek
    • Landschapsbeheer op Maat
    • Landschapsteams
    • Loket Onderhoud Buitengebied
    • Natuurbeheerplan Meetjeslandse Krekengebied
    • Paard in het Landschap
    • Soortbescherming
    • Zilvergroen
      • Zilvergroen - Natuurrugzak
    • Afgelopen projecten
      • Landschappelijke inkleding
        • Horta
        • Stevin
      • Hout=Goud
      • Landschapspark Drongengoed
        • Ambassadeurs en gastheren voor het landschapspark Drongengoed
        • Onthaalplan Landschapspark Drongengoed
      • LIFE Animated
  • Samen aan de slag
    • Landschapswedstrijd
    • Puzzelpagina
    • Samen aan de slag met gemeentebesturen
    • Samen aan de slag met landbouwers
    • Samen aan de slag met inwoners
    • Samen aan de slag met ondernemers
    • Samen aan de slag met scholen
    • Vacatures en stage
  • Publicaties
    • Digitale versie drukwerk
    • Facebook
    • Jaarverslag
    • Landschapskrant
    • Nieuwsbrief
  • Over ons
    • Bestuur
    • Contacteer ons
    • Missie
    • Partners
    • Team
  • Belevingskaart

Geïntegreerd Faunaplan

Meetjesland  
Natuur
Sander Carael

Overzicht

  • Landschap
  • Natuur
  • Educatie
  • Recreatie
  • Erfgoed

Geïntegreerd Faunaplan

Het platteland kan heel wat ecosysteemdiensten leveren. De meest gekende ecosysteemdiensten zijn bestuiving en natuurlijke plaagbeheersing. De soorten die deze diensten leveren, helpen bij de beheersing van ziektes en plagen en het bestuiven van heel wat gewassen en planten. We zoeken naar win–winsituaties voor een duurzaam platteland via de uitwerking van een geïntegreerd faunaplan.

Daarnaast krijgt het platteland te kampen met opportunistische soorten (bladluizen, everzwijnen, ganzen, kraaiachtigen, duiven…) die zich aan de nieuwe landbouwlandschappen en technieken hebben aangepast en zo vaak ongewenste gasten worden voor bepaalde doelgroepen (onder meer  de tuin- en landbouwsector) op het platteland. Dit in combinatie met de achteruitgang van de biodiversiteit op het platteland zorgt ervoor dat de ecosysteemdiensten afnemen.

Er zijn heel wat benaderingen bij het werken aan ecosysteemdiensten waarbij men vertrekt vanuit een individuele benadering van soorten of problemen. Bij dit project werken we aan een geïntegreerde aanpak op gebiedsniveau waarbij we een plan uitwerken om een evenwicht te vinden tussen gewenste en ongewenste soorten. Die aanpak stemmen we af op de diverse doelgroepen die op het platteland wonen en werken.

 

Focussoorten

1. Kievit

De kievit is met zijn zwarte kuifje dat golft in de wind en de schitterende regenboogkleuren op zijn zwarte vleugels een bekende mooie akker- en weidevogel. Wanneer je wandelt in de velden zie je ze vaak luid alarmerend opstijgen en acrobatische toeren uithalen in de lucht om zo je aandacht af te leiden van het nestje dat ze daar ergens op de grond hebben verstopt. Hij komt algemeen voor in Vlaanderen maar gaat de laatste jaren heel sterk achteruit doordat de kievit er amper nog in slaagt jongen succesvol groot te brengen. Dit komt door een daling in de beschikbaarheid van geschikt habitat door intensivering van de landbouw en toenemende droogte, maar ook door een dalend voedselaanbod en predatie. Indien er niet ingegrepen wordt zal de kievit (samen met tal van andere akker- en weidevogels), een icoon van het Vlaamse platteland, over enkele jaren grotendeels verdwenen zijn uit Vlaanderen.

Bedreigingen

  • Maaien: nesten worden platgereden, jongen komen in de machines terecht of worden zichtbaarder voor roofdieren, verminderd voedselaanbod doordat er minder insecten op gemaaide akkers zitten
  • Bepaalde vormen van bemesten: zure en droge grond met minder bodemleven en minder gevarieerde begroeiing

Mogelijke maatregelen

  • Nestbescherming: afzetten/markeren van het nest zodat dit tijdens de bewerking van het land zichtbaar is voor de landbouwer
  • Doordacht bemesten: best gebruiken we vanaf maart of na de eerste snee traagwerkende strorijke ruige mest of de dikke fractie van drijfmest, compost of paardenmest omdat deze mestvormen minder zuur zijn en omdat ze meer ruw organisch materiaal bevatten. Op deze manier stimuleren we het bodemleven en droogt de bodem minder snel uit. Bemest niet meer dan 5-10 ton /ha/jaar ruige mes. 
  • Vernatten van het perceel: plas-dras weides creëren door waterafvoer te beperken, hierdoor warmt ook de bodem minder snel op en krijgen ook kruidachtige planten een kans om te groeien.
  • Mozaïekbeheer: maai niet alle stukken tegelijk maar maai op twee tijdstippen. Door een deel van het areaal later te maaien geef je kruiden kans om te bloeien, kunnen weidevogels de sloot oversteken naar een veilige schuilplaats en blijft er meer voedsel voor insecten (en dus vogels) in het gebied.
  • Maai van binnen naar buiten of in zigzag: de kuikens kunnen zo makkelijker naar de rand vluchten of naar een naast gelegen perceel waar niet wordt gemaaid. Lees meer over correct maaibeheer op deze beheerfiche over correct graslandbeheer.
  • Aanleg van kievitakkers: een plek waar het land niet bewerkt wordt van +- 2 ha. Enkel een lichte voorbewerking om de grasgroei te remmen is toegestaan.

Hoe helpt de kievit de landbouwer?

Eén exemplaar eet 800 tot 5000 (!) bodemdieren per dag (bron: Vogelbescherming Nederland) en zorgt door zijn territoriaal gedrag er ook voor dat dieren zoals bijvoorbeeld kraaien niet landen in de buurt van de gewassen. De kievit is op zich dus eigenlijk een handige gewasbeschermer.

 

2. Kraaiachtigen

Kraaiachtigen zijn bewoners van het halfopen landschap en floreren daar ook. Een kraai is een slim dier en een alleseter en hij staat bij veel mensen bekend als een echte opportunist die heel wat schade kan veroorzaken aan gewassen, jong kleinvee of zelfs voedselopslagplaatsen. De kraai is een sociaal dier: er zijn koppels met een vast territorium en variabele groepen van dieren zonder territorium. De koppels verdedigen hun territorium steevast tegen andere dieren. Wanneer een territorium vrij valt zal het worden ingenomen door meerdere nieuwe dieren.

Bedreigingen

Bestrijding: afschrikkingsmiddelen (visueel en auditief), afvangst met kooien en afschot. Kraaiachtigen hebben echter een sterk territoriaal karakter. Mogelijks is hierdoor afvangst en afschot minder effectief dan afschrikking.

Mogelijke maatregelen

  • Afschermen van potentiële nestvlakken en degelijk afsluiten kuilvoeder
  • Algemeen gelijktijdig inzaaien
  • Vangkooien
  • Akoestische hulpmiddelen: ultrasoon apparaat met laser
  • Kunstmatige afschrikdieren: kunsthavik, kunstkraai, kunstkat
  • Nestkasten roofvogels plaatsen
  • Schriklinten

Hoe helpen kraaiachtigen de landbouwer?

Kraaiachtigen eten alles, maar zeker ook (plaag)insecten en kadavers. Dode dieren in gewas of hooi kunnen botulisme bij het vee veroorzaken. Kraaien en kauwen kunnen dus handige opruimers zijn.

3. Hommels

Wanneer men over 'de hommel' spreekt, denkt men vaak direct aan de aardhommel (Bombus terrestris). Maar er zijn heel wat andere soorten hommels die het Belgische luchtruim doorklieven: in totaal zijn er een 24-tal soorten, waarvan een 7-tal echt algemeen aanwezig. Bijzonder aan de hommel is dat het forse en sterke beestjes zijn, die net als de honingbij ook een sociaal gedrag vertonen. Daarnaast zijn het ook belangrijke bestuivers en zijn zij van levensbelang voor heel wat teelten. Hommels maken hun nesten in de grond en zullen enkel steken wanneer zij zich bedreigd voelen.

Bedreigingen

  • Pesticiden: insecticiden, herbiciden en vooral fungiciden
  • Monotoon grasland: hommels hebben verschillende bloeiende planten nodig voor voedsel
  • Maaien niet afstemmen op vliegperiode (februari tot najaar): te weinig voedselaanbod

Mogelijke maatregelen

  • Minder gebruik van pesticiden: zorgt voor minder hommelsterfte
  • Kruidenrijke ruigtes: meer voedselaanbod door bloeiende bloemen
  • Maaitijd afstemmen op vliegperiode: meer voedselaanbod
  • Aanpassen van zaaitijd: gelijktijdig zaaien, zodat ook duivenschade hierdoor zal minderen door het plotse overvloedig aanbod

Hoe helpen hommels de landbouwer?

Hommels zijn belangrijke bestuivers en van levensbelang voor heel wat teelten.

4. Rode regenworm

In België zijn er een 20-tal soorten regenwormen die in 2 groepen zijn op te splitsen: de rode en de grijze regenwormen. Beiden groepen spelen een belangrijke rol in de nutriëntenhuishouding van de bodem. De grijze regenworm houdt zich vooral bezig met het opeten van schimmels en bacteriën die organische materie in de bodem verteren. De rode regenworm echter focust zich op het ondergronds brengen en afbreken van organische materie (dood plantenmateriaal, mest, …). Helaas is de algemene trend nog steeds een achteruitgang van de bodembiodiversiteit en daarmee gepaard het koolstofgehalte in de bodem.

Bedreigingen

  • Kunstmest en drijfmest: kunstmest bevat geen voedsel en drijfmest is te zuur.
  • Kerende bodembewerking: de rode regenworm is relatief gevoelig voor bodemverstoringen.

Mogelijke maatregelen

  • Ruwe mest: opnieuw meer ruwe mest aanvoeren, ook de landbouwer heeft hier baat bij want hij moet minder kunstmest opvoeren. Best gebeurd dit haaks op de hoogtelijnen.
  • Niet-kerende bodembewerking uitvoeren (triltandcultivator of ganzevoet)
  • Gewasrotatie: veel gewassen hebben last van bodemziekten, die veroorzaakt worden door aaltjes, schimmels en insecten. Gewasrotatie kan dit voorkomen.

Hoe helpt de rode regenworm de landbouwer?

Doordat de rode regenworm gangen graaft en op die manier zuurstof in de bodem brengt en daarnaast ook organisch materiaal in de bodem brengt is hij feitelijk onmisbaar voor een goede bodemvruchtbaarheid en dus ook zeer waardevol voor landbouwers. Verder zal door zijn activiteit ook de waterhuishouding van bodem beter gereguleerd worden en zal ook erosie en bodemverdichting beperkt worden. Vandaar dat regenwormen ook wel eens bodemingenieurs genoemd worden.

5. Duiven

In de stad of in het groen, duiven duiken overal op. De noemer duif telt vele soorten. De houtduif, de Turkse tortel, de stadsduif en de holenduif zijn daarvan de belangrijkste vertegenwoordigers. Een koppel stadsduiven kan tot 16 jongen per jaar voortbrengen, hun populatie groeit dus erg snel. Ook in landbouwgebieden kunnen duiven voor problemen zorgen. Een duif heeft niet veel nodig. Ze eten bessen, zaden, plantonderdelen en resten van dieren- of mensenvoeding. Ze heeft voldoende aan een hoge schuilplaats om te nestelen of te slapen.

Mogelijke maatregelen

  • Afschermen van potentiële nestvlakken
  • Goed afsluiten van ingekuild veevoeder
  • Algemeen gelijktijdig inzaaien
  • Vangkooien
  • Akoestische hulpmiddelen: ultrasoon apparaat met laser
  • Kunstmatige afschrikdieren: kunsthavik, kunstkraai, kunstkat
  • Nestkasten roofvogels plaatsen
  • Schriklinten 

Andere Natuur projecten

Soortbescherming

doorlopend

Bij soortgerichte acties worden concrete impulsen gegeven om meer en betere leefplaatsen te bieden en bestaande biotopen te bewaren, te verbinden en te verbeteren voor typische fauna en flora in het Meetjesland. 

Lees meer

Akkervogels

doorlopend

Alle hens aan dek voor onze ‘boerennatuur’ en onze akkervogels, want het gaat niet goed met de akkervogels in Vlaanderen. De Veldleeuwerik ging in 20 jaar maar liefst 95% achteruit! Met de andere akkervogels is het al niet veel beter gesteld.

Lees meer

Kerkuil

doorlopend

De kerkuil komt aan zijn naam door zijn associatie met kerken, nog steeds hun favoriete broedplaats. Vroeger joeg dit witte spook dat de nacht doorkliefde met een ijzingwekkende schreeuw de mensen de stuipen op het lijf. Nu is het een geliefde kerk- en schuurbewoner dat op zeer efficiënte wijze komaf maakt met muizen in de omgeving. 

Lees meer

Zwaluwen

doorlopend

Zwaluwen: klein, frivool maar dapper! Iedereen vindt zwaluwen schattige vogeltjes, met hun smokingpakje en hun druk gekwetter. We weten ondertussen ook dat het niet goed gaat met deze lentebodes die elke dag duizenden insecten verorberen. Hun achteruitgang heeft verschillende oorzaken: zowel de lange Afrikareis om te overwinteren, als de veranderingen in de landbouwactiviteiten, het verminderde voedselaanbod en het gebrek aan geschikte nestlocaties. Water in de buurt is ook onontbeerlijk voor de nestbouw.

Lees meer

Amfibieën

doorlopend

Door de jaren heen hebben veel poelen hun functie als veedrinkplaats verloren en verdwijnen ze uit het Meetjeslandse landschap. Naast de intrinsieke landschappelijke waarde vormen deze karakteristieke kleine landschapselementen ook waardevolle biotopen voor amfibieën, oever- en waterplanten, maar ook voor vogels, libellen, ...  

Lees meer

Steenuil

doorlopend

Steenuilen zijn sterk gelinkt aan kleine landschapselementen. Met de teloorgang van het landschap en omvorming tot eentonige akkers en weiden, hebben steenuilen het steeds moeilijker om broedgelegenheid en voedsel te vinden.

Lees meer

Poelen

doorlopend

Een poel of ‘put’ was oorspronkelijk een drinkplaats voor het vee. Nu onderhouden en graven we nieuwe poelen om hun landschaps- en natuurwaarde. Onder meer heel wat kikkers en salamanders vinden er hun thuis. Voeg zelf geen vissen toe, want zij verorberen de larven van waterdieren. Staat er water in je poel, dan komt het leven vanzelf.

Lees meer

Bossen

doorlopend

Regio Meetjesland is zeer divers en ook rijk aan enkele bossen. Het Drongengoedbos is onder andere het grootste aaneengesloten boscomplex in Oost-Vlaanderen. Daarnaast vinden we in het Meetjesland het Provinciaal Domein het Leen, de Lembeekse bossen en de Kwadebossen, Keigatbos, Kallekesbos, Reesinghebos, Torrebos en Zegbroek-Kattenbos.

Lees meer

Bijen

doorlopend

Behalve de bekende honingbij zijn er bij ons meer dan 150 soorten ‘wilde bijen’. De meeste leven niet in een kolonie (solitair) en zijn daardoor ook niet agressief. Veel wilde bijen graven zelf een gangetje in de grond, andere gebruiken bestaande gaatjes.

Lees meer

Natura 2000

vanaf 2018

Een aantal natuurgebieden uit onze regio zijn extra beschermd door Vlaanderen en Europa. In deze ‘habitatgebieden’ leven dieren en planten die elders nog maar weinig plek vinden. De habitatgebieden zijn deel van het Europese ‘Natura 2000 netwerk’, met bijhorende natuurdoelen om hen verder uit te breiden en te versterken.

Lees meer

Vleermuizen

doorlopend

Bunkers en kerkzolders vleermuisvriendelijk maken of hoe samenwerking loont! Kerkfabrieken, pastoors, de bunkerbeheerders/eigenaars, ANB, Waterwegen en Zeekanaal, Natuurpunt, JNM en RLM sloegen de handen in elkaar en ijverden voor bescherming van de leefruimte van vleermuizen in het Meetjesland. Aandacht ging vooral naar de kraamkolonies op kerkzolders, winterverblijfplaatsen in bunkers en ecologische verbinding met de bosgebieden.

Lees meer

Bruine kiekendief

doorlopend

Het Meetjeslandse krekengebied blijft nog altijd een belangrijk broedgebied voor de Bruine kiekendief. Het INBO (Instituut voor Natuur en Bosonderzoek) heeft hier al enkele jaren een project om de jongen te wingtaggen, zendertjes te bevestigen bij een aantal vogels, het trek- en foerageergedrag te bestuderen.

Lees meer

Paddenoverzetactie

ieder voorjaar

Om hun voortplantingspoel te bereiken moeten amfibieën zich aan een gevaarlijke oversteek wagen. De belangrijkste poel in het Landschapspark Drongengoed ligt vlakbij de Drongengoedweg. Heel wat kikkers, padden en salamanders moeten op hun tocht deze weg kruisen en daardoor eindigt voor veel beestjes de weg naar een nieuw leven helaas onder de wielen van de auto's.

Lees meer

Vlinders

doorlopend

Vlinders zijn naast frivole fladderaars ook belangrijke bestuivers van bloemen. Ze zijn verzot op nectar en die vinden ze in bloemen. Volwassen vlinders zijn niet zo kieskeurig en drinken nectar van verschillende bloeiende inheemse plantensoorten. Rupsen daarentegen, voeden zich maar met één of enkele soorten.

Lees meer

Aal

doorlopend

Rond maar weinig vissen in onze Europese wateren hangt zoveel mysterie als rond de Europese aal. Over de voortplanting was lange tijd zeer weinig geweten. 

Lees meer

Egels

Doorlopend

Egels zijn prikkelende tuinbewoners. Ze duiken geregeld op in tuinen waar ze zich te goed doen aan slakken, insecten en restjes van kattenvoer. Jammer genoeg gaat het niet zo goed met de egel. Doordat tuinen vaak afgesloten zijn moeten ze zich via de straatkant verplaatsen, waar ze al wel eens onder een auto terechtkomen. 

Lees meer

Natuurbeheerplan Meetjeslandse Krekengebied

2018-...

Het Meetjeslands krekengebied is een open poldergebied met daarin kreken, dijken en afwateringsgrachten. De kreken hebben een hoge ecologische waarde, ze maken dan ook deel uit van het Natura 2000-gebied ‘de Polders’.

Lees meer

Huismus

Doorlopend

In het voorjaar worden de huismussen weer geteld (www.mussenwerkgroep.be, Vogelbescherming Vlaanderen). Huismussen waren nog nooit zo schaars als vandaag. Hun aantal is de laatste decennia vrijwel gehalveerd. Niet alleen in Vlaanderen maar in heel Europa en zelfs Azië bemerkt men deze trend. Ook de groepsgrootte neemt geleidelijk af. De verklaring moeten we wellicht zoeken in het verdwijnen van open ruimte en natuur in het landschap, te ‘propere’ tuinen en renovaties waarbij geen ruimte meer is voor nesten.

Lees meer

Padden

Doorlopend

Na hun winterslaap trekken padden, kikkers en salamanders massaal naar hun voortplantingspoelen. Daar zijn ze zo honkvast aan verbonden, dat ze geen rekening houden met het moordend verkeer.

Lees meer

Kamsalamander

Doorlopend

Kamsalamanders zijn onze grootste inheemse watersalamanders, de soort geniet Europese bescherming en vanuit Vlaanderen loopt er een soortbeschermingsprogramma.

Lees meer

Streek

  • Werkingsgebied
  • Landschapstypes
  • Andere regionale landschappen

Projecten

  • Landschap
  • Natuur
  • Educatie
  • Recreatie
  • Erfgoed

Samen aan de slag

  • Landschapswedstrijd
  • Puzzelpagina
  • Samen aan de slag met gemeentebesturen
  • Samen aan de slag met landbouwers
  • Samen aan de slag met inwoners

Team & info

  • Bestuur
  • Contacteer ons
  • Missie
  • Partners
  • Team