Aaibare soort in je tuin: laat je prikkelen door de egel!
dinsdag 9 april 2019
Walter Hamelinck
Aaibare soort in je tuin: laat je prikkelen door de egel!
Echt gebeurd! Een kleuterjuf op wandel met haar klasje, vertelt iets over de egel. Een van de kleutertjes vindt bolsters van de tamme kastanje: “kijk juf, eitjes van de egel!”
Je ziet ze soms: kleine stekelbolletjes die moederegel achterna drentelen.
Egeltjes wagen zich regelmatig in de buurt van mensen. Zelfs in de stad duiken ze op, als er maar voldoende groen is. Maar helaas worden in Vlaanderen zo’n 300 000 egels verkeersslachtoffer per jaar. Omdat tuinen vaak afgesloten zijn, moeten egels de straat op om naar de volgende tuin te gaan. Vind je een doodgereden egel, voer dan de exacte locatie in op dierenonderdewielen.be.
10 Egelweetjes
1. Egels gaan 's nachts op scharrelronde. Overdag slapen ze op een beschut plekje. Tijdens de winterslaap verliezen egels tot 40% van hun lichaamsgewicht. Hun lichaamstemperatuur, ademhaling en hartslag dalen en hun spijsvertering stopt.
2. De luidruchtige stekelbol in je tuin kan wel een snelheid van 2 meter/seconde halen en legt zo enkele kilometers af per nacht. Egels houden van gebieden met afwisseling tussen struiken, bomen (dekking bij gevaar) en open graszones (voedsel).
3. Egels leven in hun eentje. Alleen in de voortplantingsperiode komen ze even samen voor een korte ‘romance’. Ze paren héél voorzichtig! Moederegel heeft 4-7 kaalgeboren jongen. Een uur na de geboorte komen de stekels door de huid heen.
4. Een volwassen egel heeft ongeveer 8000 stekels op zijn rug en flanken, stugge haren op de rest van zijn lichaam en weegt tussen de 800 en 1200 gram.
5. Egels zijn nuttige dieren en eten tot 40 slakken per nacht. Ze eten ook kevers, regenwormen en rupsen, maar ook jonge muizen, amfibieën en vogeltjes.
6. De egel is ons enige zoogdier dat zich helemaal kan oprollen dank zij de sterk ontwikkelde spierlaag die net onder de huid van de stekels zit.
7. Egels kunnen tot 8 jaar worden, maar meestal halen ze het eerste levensjaar niet. De leeftijd van een dode egel kan worden vastgesteld door de groeilijnen in de onderkaak te tellen, net zoals we bij bomen jaarringen tellen.
8. Soms smeren egels hun stekels in met bepaalde stoffen uit hun omgeving, zoals hondenpoep en planten. Dit vermengen ze eerst met hun speeksel tot een smeuïge brij. Het is niet duidelijk waarom egels dit doen.
9. In de middeleeuwen werd gedacht dat de lichaamsdelen van egels geneeskrachtig waren tegen steenpuisten. Ze dachten ook dat egels fruit uit de boomgaard stalen en die op hun stekelrug vervoerden en dat egels ’s nachts melk uit de uiers van koeien zogen.
10. Wereldwijd zijn er 17 soorten egels. Egels en stekelvarkens zijn geen familie van elkaar: egels zijn insecteneters, stekelvarkens zijn knaagdieren. Soms zie je wel eens een albino-egel.
De egel ❤️ je tuin!
Tuinen bieden niet alleen voedsel en schuilplaatsen, maar zijn ook een verbinding tussen
verschillende gebieden. Door die dubbele functie kan jouw tuin het verschil maken. Help de egels in
jouw buurt en ga aan de slag met deze tips.
10 tips voor een egelvriendelijke tuin
TIP 1
Ruige hoekjes! Laat bladeren, takken of boomstronken in de tuin liggen. Onder een takkenwalletje of
composthoop kunnen ze een nest maken. Je kunt ook een egelhuis aankopen of er zelf eentje in
elkaar timmeren. RLM kan je hierbij helpen (info@RLM.be).
TIP 2
Voor je de composthoop, tuinafval, oude bladeren of takken opruimt, controleer je best of er geen
egel onder woont. Laat egelnesten in de winter met rust: verstoring is energieverspilling.
TIP 3
Een egel heeft veel ruimte nodig. Zorg ervoor dat egels je tuin kunnen verlaten. Kies voor een haag of
houtkant. In een omheining komen veel egels vast te zitten. Heb je er toch een, knip dan in elke hoek
een paar tralies weg uit de tuindraad. Maak in een houten omheining aan elke kant een egelpoortje
van 15 x 15 cm.
TIP 4
Maak borders niet winterklaar maar laat gewoon de bladeren liggen en afgestorven bloemstengels
staan tot in de lente.
TIP 5
Egels zijn goede zwemmers, maar verdrinken toch soms in tuinvijvers met steile oevers. Leg een ruw
loopplankje in je vijver, of zorg voor een schuine oever, zodat egels er op eigen kracht uit raken.
Ook andere dieren, zoals padden en kikkers, maken er graag gebruik van. Zorg eventueel voor een
waterbakje.
TIP 6
Geef egels nooit melk! Ze kunnen geen lactose verteren, krijgen diarree en kunnen sterven aan
uitdroging. Kattenbrokjes vinden ze wel lekker. Voorzie fruit, gemengd met muesli of pindakaas. Ook
een rauw eitje slurpen ze gretig naar binnen. Gebruik geen slakkengif of insecticiden. Egels eten heel
wat kleine beestjes. Ze zijn dus gevoelig voor prooien die aan gif werden blootgesteld.
TIP 7
Hang een net over de moestuin hoger dan 30 cm, zodat egels er niet in verstrikt raken. Dek putten of
keldergaten af met een rooster. Zo voorkom je dat een egel erin valt en zich verwondt of van honger
omkomt.
TIP 8
Zieke egels hebben meestal teken, vlooien of diarree, lopen wankelend, niezen of hoesten. Soms
raakt hij verstrikt in een tuindraad of werd gebeten door een hond. Je neemt dan best contact op
met: VOC MERELBEKE (Tel. 09 230 46 46), Opvangcentrum voor Vogels en Wilde Dieren, die jaarlijks
300 à 400 egeltjes opvangen.
TIP 9
Met een cameraval ontdek je vlug of er een egel in je tuin zit.
TIP 10
Pimp je tuin egelvriendelijk op: maak met de kids bordjes met ‘egelwegel’, ‘egelpoort’, ‘egelpad’,
egeltunnel’, ‘egelhome’…
De egelstraat loopt door je tuin.
Project Egelstraat
Iedereen wordt uitgenodigd om een egelpoort in zijn tuinomheining maken, maar in de
deelnemende gemeenten kan je ook de titel Egelstraat krijgen. Vanaf 10 verbonden tuinen in één
straat krijgt jouw straat de titel Egelstraat, en wordt er een straatnaambordje opgehangen. Zorg voor
10 aaneengesloten tuinen door 2x5, 3+3+4 tuinen, of elke andere combinatie, met egelpoortjes
toegankelijk te maken. Kijk op www.egelstraat.be of jouw gemeente meedoet!
Egelwegel
In de deelnemende gemeenten krijgt iedereen die een egelpoort maakt ook een Egelwegelbordje.
Het Egelteam hangt het op boven je egelpoort wanneer ze hem komen maken of inspecteren. Kijk op
www.egelstraat.be of jouw gemeente meedoet! Maximaal een bordje per tuin. In de Natuurpunt
Winkel kan je bijkomende bordjes kopen.
Het Egelteam klaart de klus
Kan je zelf geen egelpoort maken? In de deelnemende gemeenten kan je beroep doen op een
Egelteam om jouw tuin te verbinden met die van je buren. Kijk op www.egelstraat.be om een
afspraak te maken, voor meer info en een verzicht van de deelnemende gemeenten
Vraag je egelgids aan bij NP natuurinfo.